سایت علوم پزشکی (۹۲/۹/۲۱) دستگاه حرکتی همانند دستگاه حسی،شامل یک شبکه پیچیده ای از ساختارها(Structures) و راهها(Pathways)در تمام سطوح سیستم عصبی(Nervous system)است عمل حرکتی ناشی از ارتباط پویا و پیچیده میان عضلات و بخش های عصبی است.قسمت های مختلفی از مغز،راههای حرکتی فوق نخاعی و نورون های حرکتی نخاعی جزو دستگاه حرکتی محسوب می شوند.هرگونه ضایعه در هر کدام از این بخش ها باعث اختلال حرکتی می گردد، که شدت آن به ناحیه آسیب و میزان آن بستگی دارد.البته بخش های حسی دستگاه عصبی نیز در عمل حرکتی مشارکت می کنند،اگرچه جزو سیستم حرکتی محسوب نمی شوند.کنترل حرکتی نتیجه عمل هماهنگ و دوطرفه بخش های حسی و حرکتی دستگاه عصبی است.

اجزای سیستم حرکتی

مهمترین قسمت های عصبی دستگاه حرکتی عبارتنداز:

–قشر مغز یا قشر مخ (Cerebral cortex).سه ناحیه حرکتی در کورتکس مغز روی کنترل حرکتی اثر می گذارند که عبارتنداز

ناحیه حرکتی اولیه(Primary motor area)
ناحیه پیش حرکتی یا ناحیه حرکتی ثانویه (Premotor area)

ناحیه حرکتی تکمیلی(Supplementary motor area)
–راههای فوق نخاعی که شامل:

راه قشری نخاعی(Corticospinal tract)
راه قشری بصل النخاعی(Corticobulbar tract)
راههای خارج هرمی(Extrapyramidal tracts)

–مخچه(Cerebellum) و راههای مربوطه

–عقده های قاعده ای(Basal ganglia) و راههای مربوطه

–نخاع یا طناب نخاعی(Spinal cord)

–نورون های حرکتی تحتانی

راه مشترک  و دستگاه حرکتی

قسمتی از دستگاه حرکتی یا سیستم عصبی-عضلانی است که در انقباض عضلانی و عمل حرکتی به عنوان مکانیسم موثر محیطی نقش دارد. نورون حرکتی تحتانی آلفا که “آلفا موتور نورون” خوانده می شود.این نورون در ناحیه ای به نام تماس عصبی-عضلانی(Neuromuscular junction)فیبرهای عضلانی را عصب دهی می کند.هر آلفا موتور نورون به تعدادی مشخص از فیبرهای عضلانی عصب رسانی می کند که این مجموعه،واحد حرکتی(Motor unit)نامیده می شود.واحد عضلانی.به مجموعه فیبرهای عضلانی که توسط نورون حرکتی آلفا،عصب دهی می شوند،یک واحد عضلانی گویند.نورون های واسطه ای در شاخ پیشین(Anterior horn)نخاع. در عضلات بزرگ(نظیر تیبیالیس قدامی)،یک واحد حرکتی شامل ۱۰۰۰ فیبر عضلانی یا بیشتر است و در عضلات کوچکتر(همانند لومبریکالها)،واحد حرکتی دارای ۱۰ فیبر عضلانی است وقتی جریان عصبی به نورون حرکتی آلفا(Alpha motor neuron) می رسد،این پیام در ناحیه تماس عصبی-عضلانی(Neuromuscular junction) به واحد عضلانی منتقل می شود و بدین ترتیب درصورت تحریک واحدهای حرکتی موثر،انقباض عضلات اسکلتی و درنتیجه حرکت ایجاد می شود.